Integrowana ochrona jabłoni i gruszy

Środki chemiczne w IO powinny być stosowane w ostateczności, po wyczerpaniu możliwości alternatywnych metod ochrony w zwalczaniu agrofagów. W obecnej technologii upraw sadowniczych są powszechnie akceptowane, chociaż traktowane jako ,,zło konieczne‘’, bez którego bardzo trudno uzyskać dobrej jakości plony zapewniające opłacalność produkcji.

Szczególnie pomocne są wtedy, gdy przebieg pogody sprzyja występowaniu chorób i szkodników. Omówmy zatem możliwości wykorzystania dozwolonych w IO preparatów,   zgodnie z zaleceniami Programu Ochrony roślin sadowniczych na rok 2012, opracowanymi przez pracowników Instytutu Ogrodnictwa Oddział Sadownictwa w Skierniewicach.

Uniwersalny Topsin

W ochronie przed chorobami kory i drewna uniwersalnym preparatem okazuje się Topsin M 500 S.C - środek układowy, działający zapobiegawczo i interwencyjnie. Nie można stosować
go jednak z preparatami miedziowymi. W ochronie jabłoni i gruszy jest on polecany przeciwko rakowi drzew owocowych oraz zgorzeli kory powodującej także chorobę przechowalniczą - gorzką zgniliznę jabłek i gruszek. Pierwsze zabiegi można wykonywać zaraz po cięciu drzew. Następne w miarę potrzeb (np. po gradobiciu), ale najlepiej 1-1,5 miesiąca przed zbiorami - celem ochrony przed wspomnianą gorzką zgnilizną występującą w przechowalni. Trudność wykorzystania polega na łatwym uodparnianiu się patogenów na substancję czynną - tiofanat metylowy. Dlatego poleca się stosowanie Topsinu tylko dwa razy w sezonie. W celu zabezpieczenia ran po cięciu, można użyć farby emulsyjnej z 2% dodatkiem Topsinu M,  lub pasty Funaben Plus 03 PA zarejestrowanej tylko dla jabłoni. Na odmianach podatnych na gorzką zgniliznę jabłek - jeśli stwierdzono duże nasilenie choroby - zaleca się wykonanie zabiegu natychmiast po zbiorach owoców.

Pozostałe preparaty

Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia - w obu gatunkach możemy użyć tylko Aliette 80 WG. Opryskujemy podstawę pnia i glebę wokół niego pod koniec kwitnienia, w ilości 0,5 l na drzewo.

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych - chronimy drzewa  ziarnkowe jedynym zalecanym preparatem Sadoplonem 75 WP. Stosujemy w miarę potrzeb; pierwszy zbieg tuż po czerwcowym opadzie zawiązków.

Drobna plamistość liści jabłoni – do jej zwalczania przeznaczone są preparaty: Dithane Neo Tec 75 WG, Sancozeb 80 WP, Mac-Mankozeb 75% WG, Sadoplaon 75 WP,  Captan 80WG. Zwalczają one także parcha jabłoni. Ochronę możemy zacząć w fazie różowego pąka i stosować po kwitnieniu (w przypadku zagrożenia), co 14dni. Preparaty zawierające mancozeb działają hamująco na rozwój przędziorków, ale nie można ich mieszać z preparatami olejowymi.

Zaraza ogniowa - w sadach zagrożonych wykorzystujemy preparaty miedziowe. Pierwszy zabieg można wykonać w okresie pękania pąków, a następne w miarę zagrożenia .

Szara pleśń – jest chorobą, dla której zwalczania nie ma zarejestrowanych środków.

Biała plamistość liści gruszy – ochrona przed nią jest zapewniona przy okazji zabiegów przeciwko parchowi gruszy.

Parch jabłoni oraz mączniak jabłoni - należą do najgroźniejszych i corocznie występujących chorób. Zwalczanie ich omówimy w oddzielnym artykule ze względu na obfitość materiału.

Gorzka zgnilizna, szara i pleśń parch przechowalniczy – mogą wystąpić w przechowalni. Aby temu zapobiec przed zbiorami jabłek - pamiętając o okresie karencji - możemy zastosować np.: Captan 80 WG, Captan 50 WG, Kaptan zawiesinowy 50 WP, Merpan 80WG, Merpan 50WG, Mythos 300SC, Pomarsol Forte 80 WG, Thiram Granulfo 80 WG lub Sadoplon 75 WP.

Zasady stosowania

O ile lista dopuszczonych preparatów do ochrony tradycyjnej  pokrywa się z listą dopuszczonych w ochronie integrowanej, to w ochronie przed szkodnikami są różnice wymagające wnikliwej analizy (patrz tabele 1 i 2).

W IO nie można stosować żadnych zoocydów z grupy syntetycznych pyretroidów
i środków fosforoorganicznych. Z tego powodu nie ma w IO środków do zwalczania szkodników glebowych stosowanych przed założeniem sadu. W sadzie mogą więc wystąpić szkodniki, do których zwalczania aktualnie nie ma zarejestrowanych środków lub są, ale ich stosowanie może się odbyć w konkretnej fazie fenologicznej rozwoju drzew. Zabiegi ochrony wykonujemy tylko po uprzedniej lustracji potwierdzającej przekroczenie progu ekonomicznej szkodliwości szkodnika - właściwym preparatem, w odpowiednich warunkach pogodowych, najlepiej wieczorem, sprawnym sprzętem, przez osobę posiadającą odpowiednie przeszkolenie. W sadach jabłoniowych nie możemy wykonywać zabiegów w czasie kwitnienia, a w gruszowych wyjątkowo tuż po kwitnieniu. Niektóre preparaty zarejestrowane  dla ochrony jabłoni nie są zarejestrowane do ochrony gruszy, nawet w przypadku tego samego gatunku szkodnika. Konieczność rotacji, stosowana w celu uniknięcia odporności agrofagów, zmusza do poznania substancji aktywnych tych preparatów: konieczna jest rotacja substancji aktywnej preparatu, a nie samych preparatów . Substancje czynne nie powinny być stosowane częściej jak dwa razy w sezonie (wyjątkowo trzy), co sprawia dużą trudność w IO.

W celu ułatwienia lustracji należy koniecznie korzystać z pułapek feromonowych niezbędnych w zwalczaniu owocówek i zwójkówek. Przy małej liczbie lustracji należy częściej korzystać z sygnalizacji.

Przed zastosowaniem konkretnego środka ochrony należy zawsze zapoznać się dokładnie
z etykietą: sprawdzić okres karencji, prewencji, dopuszczenie do zastosowania na danej uprawie w celu zwalczenia konkretnych organizmów. Najbardziej aktualna lista aktualnych etykiet znajduje się na stronie www.minrol.gov.pl (przy pisaniu artykułu korzystano
z aktualizacji 12.01.2012). Ochrona  przed chwastami oraz nie chemiczne sposoby ochrony sadów zostaną opisane w następnych miesiącach.

Tabela 1

Tabela 2

Oznaczenia:

Puste pola - oznaczają brak potrzeby zwalczania szkodnika w danym okresie.

„Brak” - oznacza brak zarejestrowanych preparatów do ochrony przed szkodnikiem na danym

gatunku.

„Brak w IO” - oznacza brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania szkodnika
w integrowanej ochronie na danym gatunku.

Albert Jaworski - MODR Warszawa

Przyg. ade